Có thể nhiều người chưa biết, rau sắn không chỉ là một món ăn dân dã mà nó còn là một loại đặc sản, một biểu tượng ẩm thực của miền đất trung du Phú Thọ. Bên cạnh cơm nắm lá cọ, cá thính, xôi nếp, bánh tẻ mật… thì những món ăn làm từ rau sắn, mà đặc biệt là rau sắn muối chua đã trở thành một nét văn hoá không thể nào bỏ qua khi có cơ hội du lịch nơi đây.

Nếu bạn đang tò mò về rau sắn, với những công dụng và cách chế biến như thế nào cho ngon và đúng điệu thì hãy đọc ngay bài viết này nhé! Chúng tôi sẽ bật mí cho bạn những điều thú vị mà không phải ai cũng biết.

Rau sắn là gì?

Rau sắn là bộ phận lá của cây sắn, hay còn gọi là cây sắn dây. Cây sắn dây là một loại cây bụi, có nguồn gốc từ miền Nam Châu Mỹ và cũng đã xuất hiện từ rất lâu trước kia tại Việt Nam.

Lá sắn là lá đơn, mọc trên thân cây khá đặc biệt vì lá thứ nhất cho đến lá thứ năm cùng mọc trên một nhánh. Một phiến lá sẽ thường có khoảng 5 - 10 thuỳ với nhiều hình dạng khá phong phú từ cong dài, oval, mũi mác cho đến elip.

Đặc điểm dễ nhận thấy nhất của lá sắn đó chính là mặt dưới lá có màu xanh nhạt và mặt trên lại mang màu xanh thẫm hơn, cuống lá trông khá dài (có thể lên đến 30 - 40 cm tuỳ loại).

Lưu ý, chỉ có rau sắn trắng lá xanh (sắn nếp) mới có thể ăn được, còn loại sắn lá tre, có màu hơi tím thì không nên ăn vì sắn đó độc hơn, ăn vào rất dễ bị say. Ngày xưa, trong thời buổi còn đói khổ, dường như món rau sắn chỉ dành cho nhà nghèo hay những người nông dân tại đồng quê. Nhưng thời gian thoi đưa, chẳng biết từ lúc nào loại rau này đã trở nên nức tiếng khắp vùng phố thị, trở thành một biểu tượng đẹp mà không ai có thể bỏ qua khi có dịp ghé thăm Phú Thọ.

Ăn rau sắn có tốt không?

Như chúng ta đã biết, củ sắn chứa rất nhiều chất dinh dưỡng cung cấp nguồn calo dồi dào cho cơ thể. Vậy còn rau sắn thì như thế nào? Thực tế loại rau này là một nguồn cung cấp chất xơ dồi dào. Trong 100g rau sẽ có chứa khoảng 3,5g chất xơ, chiếm 12% nhu cầu chất xơ hàng ngày của người trưởng thành.

Nếu biết ăn rau sắn đúng cách với một mức độ nạp vào cơ thể hợp lý thì nó cũng hoàn toàn không thua kém bất cứ loại rau đắt tiền nào khác đâu nhé! Bởi lẽ, rau sắn mang đến khá nhiều công dụng cho cơ thể con người như:

• Tốt cho hệ thiêu hóa: Chất xơ dồi dào giúp điều hoà và thúc đẩy hệ tiêu hoá hoạt động ổn định, ngăn ngừa bệnh táo bón…
• Tăng cường hệ miễn dịch cho cơ thể: Vitamin C có trong rau sắn là một chất chống oxy hóa khá mạnh, tăng cường sức khỏe hệ miễn dịch, bảo vệ tế bào khỏi các gốc tự do.
• Giảm nguy cơ mắc các bệnh về tim mạch: Magie có trong rau sắn có khả năng làm điều hoà huyết áp, hạn chế các bệnh xấu về tim mạch.

Bật mí mẹo ăn rau sắn ngon

Thời gian thích hợp để ăn rau sắn

Tuy là một giống cây hầu như cho lá quanh năm nhưng không phải bất cứ lúc nào chúng ta cũng có thể thưởng thức rau sắn một cách chuẩn vị nhất đâu nhé! Thực tế, rau sắn ngon nhất là vào mùa hè, lúc này rau sẽ có màu xanh đậm và vị ngọt nhẹ, thanh mát rất dễ ăn.

Cứ mỗi độ tháng 3 Dương lịch, khi những mầm cây sắn đã bắt đầu xanh tốt, những người dân chân chất nơi đây lại cùng nhau ra vườn thu hoạch rau sắn. Theo kinh nghiệm là họ chia sẻ, muốn có một bó rau sắn ngon nhất thì không nên hái ở bãi trồng, mà họ sẽ thường hái ngọn sắn ở bờ rào. Bởi vì những cây sắn mọc ở đây sẽ có lá rất ngọt, mềm và không hề bị chát khó ăn.

Chế biến rau sắn đúng cách

Rau sắn sau khi hái về phải được nhặt và bỏ đi những cuống già. Sau đó, người dân dùng tay vò cho rau được mềm một chút để nhựa sắn có thể tiết ra. Nên nhớ, vò sao cho thật kéo léo để rau đều nguyên chứ không bị nát và đứt thành từng đoạn.

Kết tiếp, ta cho phần rau sắn này vào một chiếc chum hoặc vại sành cùng với nước và muối rồi đậy lại để như thế trong 2 - 4 ngày. Khi thấy rau đã chuyển sang màu vàng nhạt, có mùi chua toả ra thì lúc đó đã có thể lấy ra và chế biến món ăn rồi đấy! (Lưu ý, đây là cách chế biến rau sắn phổ biến được sử dụng để nấu một vài món chua)

Rau sắn được sử dụng để làm ra rất nhiều món ăn ngon lành. Có lẽ bạn sẽ phải bất ngờ vì độ hấp dẫn và phong phú này đấy, một số món ăn từ rau sắn phải kể đến đó là: Rau sắn chua nấu canh cá, rau sắn nấu cùng cua đồng hoặc tôm riu, cá kho dưa sắn, rau sắn xào, hoặc đơn giản chỉ là luộc rau sắn tươi rồi chấm với muối vừng thôi cũng rất ngon và bùi rồi.

Những lưu ý nên nhớ khi ăn rau sắn

Tương tự như củ sắn, người sử dụng khi chế biến và thưởng thức rau sắn cần đặc biệt lưu ý một vài điều để không bị say hoặc thậm chí là ngộ độc:

Không ăn rau sắn sống

Việc ăn rau sắn sống rất dễ gây ra ngộ độc, kể cả khi nó đã được muối chua cũng cần phải chế biến ở nhiệt độ cao và chín kỹ. Bởi lẽ, trong rau sắn sống có chứa nhiều cyanhydric - loại chất khi tiêu thụ quá nhiều vào cơ thể sẽ gây ra tình trạng đau đầu, chóng mặt, nôn mửa, thậm chí có thể gây tử vong nếu quá nghiệm trọng.

Ngoài ra, chất này khi đi vào máu cũng sẽ gây ức chế men cytocrom oxydase hoạt động, gây ra thiếu oxygen ở các mô. Mặt khác, cyanhydric còn ảnh hưởng đến trung tâm điều hoà nhiệt ở não vào trung tâm hệ hô hấp trong cơ thể.

Lượng axit cyanhydric có thể gây ngộ độc với người trưởng thành (có cân nặng khoảng 50kg) là 20mg và gây tử vong vào khoảng 50mg. Đối với đối tượng người già và trẻ em thì liều lượng này có thể sẽ thấp hơn. Tình trạng ngộ độc nặng hay nhẹ sẽ phụ thuộc phần lớn vào số lượng rau sắn sống mà bạn ăn. Chính vì vậy, để đảm bảo an toàn cho bản thân và gia đình, hãy nhớ là không được ăn rau sắn khi chưa được nấu chín.

Đối tượng nên hạn chế ăn rau sắn

• Người bị viêm loét dạ dày, tá tràng: Rau sắn có thể gây kích thích dạ dày, khiến tình trạng bệnh trở nên nghiêm trọng hơn.
• Những người có các bệnh về huyết áp thấp: Tuy rau sắn có nhiều chất xơ hoà tan nhưng nếu tiêu thụ với một lượng quá lớn có thể khiến huyết áp hạ quá mức, gây nguy hiểm.

Chỉ ăn rau sắn sau khi đã được chế biến kỹ

• Rửa sạch rau sắn trước khi ăn: Điều này giúp loại bỏ đi bụi bẩn, vi khuẩn… đảm bảo an toàn cho sức khoẻ.
• Nấu chín kỹ rau sắn: Rau sắn sống có chứa độc tố, cần nấu chín kỹ trước khi ăn để tránh việc ngộ độc.
• Không ăn rau sắn quá nhiều: Chứa nhiều chất xơ, vì vậy khi chúng ta ăn rau sắn quá nhiều có thể gây đầy bụng, khó tiêu.

Hướng dẫn một số món ăn ngon từ rau sắn

Canh rau sắn nấu cá

Nguyên liệu cần chuẩn bị:

• Sắn đã muối chua: 1 bát tô
• Khúc cá (hoặc đầu cá trắm): 1 - 2 khúc
• Hành khô: 3 củ (băm nhỏ)
• Ớt: 1 - 2 quả
• Cà chua: 1 quả
• Mỡ lợn: 1 ít
• Gia vị: Hạt nêm, muối, nước mắm...

Cách thực hiện:

Bước 1: Ướp cá

Cá sau khi mua về bạn cắt khúc ra sau đó dùng muối hạt và chanh chà lên rồi rửa sạch. Sau đó, thực hiện ướp cá với 1 thìa canh hành băm, ½ thìa cà phê hạt nêm, 1 thìa cà phê muối, thoa cho gia vị đều và để như vậy trong khoảng 15 - 20 phút cho ngấm.

Bước 2: Chiên tóp mỡ

Cho mỡ lợn vào chảo chống dính và chiên với lửa vừa. Lưu ý nên đảo thường xuyên để không bị cháy và mỡ được chảy đều. Đảo đến khi thấy phần tóp mỡ đã ngả sang màu vàng thì bạn với ra và để ráo. Đối với phần nước mỡ, hãy đổ ra riêng và sử dụng dần khi nấu ăn cho các lần sau.

Bước 3: Chiên cá

Múc 1 - 2 thìa canh mỡ lợn lúc nãy vào chảo, bạn cho cá đã ướp vào và chiên sơ qua. Khi thấy phần mặt ngoài cá đã se se lại thì tắt bếp và lấy ra.

Bước 4: Nấu canh rau sắn

Cho vào nồi hành khô, cà chua vào và xào lên. Đối với rau sắn muối, hãy đem đi rửa sạch rồi cho vào xào chung khoảng 9 - 10 phút là được. Lúc này, bạn hãy bỏ thêm tóp mỡ vào tuỳ thích. Ngoài ra, nếu bạn muốn thưởng thức món rau sắn nguyên vị thì hoàn toàn có thể không cần cà chua cũng được nhé!

Tiếp theo, đổ nước vào đến khi xăm xắp cùng với một ít nước muối rau sắn, cho phần cá rán lúc nãy vào tiếp và đun cho sôi. Đến khi thấy nước canh đã sôi, bạn hãy vặn nhỏ lửa lại và nấu thêm khoảng 25 - 30 phút, trong lúc này hãy nêm nếm lại gia vị cho vừa ăn nhé!

Sau khi nấu xong, phần cá và rau sắn sẽ chín nhừ và cực ngấm gia vị, nếu thích ăn cay, ở bước này bạn hoàn toàn có thể cho thêm ớt vào. Múc canh nóng ra tô và thưởng thức thôi.

Thành phẩm:

Canh rau sắn nấu cá trên chính là đặc sản của Phú Thọ, món ăn có hương vị cực đặc biệt, hơi chua nhẹ đến từ rau sắn, vị ngọt tự nhiên từ cá và vị béo béo của tóp mỡ hoà quyện với nhau tạo nên một trải nghiệm cực tuyệt vời. 

Nếu bạn là người không thích ăn cá thì có thể thay thế nguyên liệu này bằng sườn heo, cua hoặc móng giò cũng được nhé! Đảm bảo hương vị cũng không hề kém cạnh đâu.

Rau sắn xào tỏi

Nguyên liệu cần chuẩn bị:

• Rau sắn đã được ngâm chua: 1 bát
• Tỏi: 1 củ (đã bóc vỏ và băm nhỏ)
• Ớt: 1 - 2 quả (nếu thích)
• Dầu ăn
• Gia vị: Hạt nêm, nước mắm, muối…

Các thực hiện:

Bước 1: Luộc rau

Bắc nồi cùng nước lên bếp, cho một ít muối vào và đun sôi lên. Khi thấy nước sôi, hãy cho rau sắn vào và luộc đến khi chín thì vớt ra. Nếu bạn dùng rau sắn tươi thì hãy luộc sơ qua 2 lần để tránh bị say khi ăn nhé. 

Bước 2: Xào rau

Đổ một ít dầu ăn vào chảo, đến khi dầu nóng thì bỏ tỏi băm vào rồi phi thơm lên. Kế tiếp cho rau cùng với hạt nêm và nước mắm vào và xào đều tay. Vì rau sắn đã chín nên bạn chỉ cần đảo một vài phút cho phần rau ngấm đều gia vị là được. Cuối cùng tắt bếp và cho ra đĩa là chúng ta đã hoàn thành rồi. Nếu thích ăn cay, có thể thái ớt và cho thêm vào xào chung cũng được nhé!

Thành phẩm:

Chỉ với một vài bước siêu đơn giản là chúng ta đã có ngay một món rau sắn xào tỏi siêu ngon chẳng kém gì rau muống, su su hay rau lang đâu. Mùi vị thơm lừng, nồng nồng, ngọt nhẹ chắc chắn sẽ khiến gia đình bạn phải tấm tắc khen ngợi.

Tạm kết

Vậy là chúng ta đã vừa cùng nhau khám phá xong những điều thú vị về một nguyên liệu cực dân dã rồi đấy! FPT Shop hy vọng rằng, bài viết này có thể giúp bạn hiểu hơn về rau sắn, biết cách chế biến và thưởng thức ngon lành mà lại đảm bảo an toàn cho sức khoẻ.

Để nấu thành công một món ăn ngon, vai trò của những thiết bị gia dụng là cực kỳ quan trọng. Một chiếc nồi cơm điện, nồi chiên không dầu hay lò nướng tốt chắc chắn sẽ giúp cho quá trình nấu ăn của chúng ta trở nên nhanh chóng và thú vị hơn rất nhiều, chính vì vậy, hãy tham khảo ngay các sản phẩm chất lượng đang được ưu đãi tại FPT Shop nhé!

Xem bếp điện từ giá tốt tại đây: Bếp điện từ

Xem thêm:

• Hướng dẫn bạn chi tiết cách làm bánh đa vừng đen giòn, ngon và đơn giản tại nhà
• Chả bò thơm ngon, giòn ngọt tự làm tại nhà siêu nhanh, đơn giản ai cũng có thể làm được