Thực phẩm là gì? Phân loại các nhóm thực phẩm dinh dưỡng nên có trong bữa ăn

Hoạt động ăn uống là một phần không thể thiếu trong cuộc sống hằng ngày của chúng ta. Thế nhưng, có bao giờ bạn từng tự hỏi "thực phẩm là gì?" và chúng được chia thành những nhóm nào? Trong bài viết này, chúng ta sẽ tìm hiểu về khái niệm thực phẩm là gì và khám phá thêm về các nhóm thực phẩm khác nhau.

1. Thực phẩm là gì?

Thực phẩm là những nguồn dưỡng chất thiết yếu để duy trì sự sống của con người thông qua hoạt động ăn hoặc uống. Thực phẩm bao gồm các chất dinh dưỡng như tinh bột (cacbohydrat), chất béo (lipid), chất đạm (protein), vitamin, khoáng chất và các loại nước uống. Các loại thực phẩm có nguồn gốc từ thực vật, động vật hay các sản phẩm chế biến từ phương pháp lên men như rượu, bia. 

2. Hai nguồn thực phẩm thiết yếu trong bữa ăn

Thực phẩm trong chúng ta thường được chia thành hai nguồn chính, dù đa số đều có nguồn gốc từ thực vật. Nguồn đầu tiên là thực phẩm trực tiếp từ thực vật và nguồn thứ hai là thực phẩm từ động vật. Cụ thể:

Nhóm thực phẩm thực vật

Nguồn thực phẩm trực tiếp từ thực vật, bao gồm các loại rau, quả, hạt và các sản phẩm chế biến từ thực vật như đậu, lúa mì, mì ăn liền và nhiều loại thực phẩm chay khác. Nguồn này mang lại các chất dinh dưỡng quan trọng như vitamin, khoáng chất và chất xơ.

Rau quả: Là một phần quan trọng không thể thiếu trong chế độ ăn. Nhóm thực phẩm này mang đến sự đa dạng về màu sắc và hương vị, giúp đa dạng khẩu phần ăn hằng ngày của bạn. Rau quả chứa nhiều loại vitamin và khoáng chất cần thiết, cung cấp carbohydrate và là nguồn chất xơ quan trọng. Đặc biệt, rau củ cung cấp nhiều kali, axit folic, vitamin A và C, cùng với các chất dinh dưỡng khác. Điều này giúp giảm nguy cơ mắc bệnh tim mạch, đột quỵ, tiểu đường tuýp 2 và một số loại ung thư.

Trái cây: Mang lại sắc màu, hương vị và chất dinh dưỡng quan trọng cho chế độ ăn của bạn. Có rất nhiều lựa chọn - các loại quả cam như cam và bưởi; các loại berry khác nhau; các loại quả mọc trên cây như mơ, cherry, đào và xoài; và các loại khác như chà là, nho và dứa.

Trái cây là nguồn cung cấp chất xơ, kali, vitamin C, axit folic, vitamin A, K và E. Nhóm thực phẩm này cũng chứa các chất chống oxi hóa bảo vệ tế bào khỏi tổn thương do gốc tự do, giảm nguy cơ mắc bệnh. Trái cây chứa đường tự nhiên, nên có ít calo và có thể góp phần vào việc giảm cân lành mạnh.

Nhóm thực phẩm động vật

Thịt hoặc nhóm protein, còn được gọi là "những viên gạch xây dựng" của cơ thể, đóng vai trò quan trọng trong việc xây dựng và sửa chữa các mô, đồng thời giúp cơ thể chống lại nhiễm trùng. Ngoài ra, protein còn được sử dụng để cung cấp năng lượng cho cơ thể. Đối với người cao tuổi, việc tiêu thụ các loại protein giàu dinh dưỡng khác nhau là rất quan trọng. Hãy lựa chọn thịt gà, trứng, và thịt gia cầm có ít chất béo. 

3. Các loại thực phẩm chủ yếu

Thực phẩm chức năng

Thực phẩm chức năng là thuật ngữ được sử dụng để mô tả những loại thực phẩm được bổ sung thêm thành phần mới hoặc nhiều thành phần hiện có nhằm đáp ứng mục đích bổ sung chức năng cho cơ thể.

Thường thì những loại thực phẩm này liên quan đến việc cải thiện sức khỏe hoặc phòng ngừa bệnh tật, giúp ngăn chặn một số vấn đề sức khỏe. Tuy nhiên, cần lưu ý rằng chúng không phải là thuốc chữa bệnh và không thể thay thế cho việc sử dụng thuốc chữa bệnh.

Thực phẩm đông lạnh

Thực phẩm đông lạnh là một trong những phương pháp bảo quản phổ biến và hiệu quả nhất hiện nay. Phương pháp này giúp làm chậm quá trình phân hủy và ngăn chặn sự phát triển của các vi khuẩn gây hỏng thực phẩm.

Đông lạnh là quá trình sử dụng công nghệ cấp đông với nhiệt độ cực thấp của nitơ lỏng, đạt đến mức -196 °C (-320 °F). Phương pháp này giúp thực phẩm bị đóng băng và duy trì trạng thái tươi ngon và dinh dưỡng của chúng trong thời gian dài.

Việc sử dụng thực phẩm đông lạnh không chỉ giúp bảo quản lâu dài mà còn giữ nguyên hương vị và chất lượng của thực phẩm. Điều này mang lại sự tiện lợi cho người tiêu dùng, cho phép lưu trữ thực phẩm lâu hơn và sử dụng khi cần thiết mà không mất đi giá trị dinh dưỡng.

Thực phẩm tươi sống

Thực phẩm tươi sống, hay còn được gọi là "Fresh food," đề cập đến những loại thực phẩm chưa trải qua quá trình bảo quản, chế biến và chưa bị hỏng. 

Khi nói về rau củ quả, thuật ngữ "tươi sống" ám chỉ rằng chúng vừa mới được thu hoạch và vẫn tuân thủ các tiêu chuẩn sau thu hoạch. Điều quan trọng là những sản phẩm này phải đảm bảo không bị hư hỏng, dập nát hay không còn tươi.

Thực phẩm đã qua chế biến

Thực phẩm qua chế biến là những thực phẩm đã trải qua một hoặc nhiều quy trình như đông lạnh, đóng hộp, làm khô hoặc chịu tác động của nhiệt độ như chiên, xào, nướng, áp chảo và nhiều quá trình khác.

Các loại thực phẩm này sẽ có màu sắc và hương vị khác nhau, và do đó, hàm lượng dinh dưỡng bên trong cũng có thể thay đổi một chút. Để đảm bảo chất lượng và an toàn, thực phẩm đã qua chế biến cần phải được xử lý và bảo quản đúng cách theo quy trình được quy định, rồi mới chuyển lên kệ bán cho người tiêu dùng.

Thực phẩm ăn kiêng

Thực phẩm ăn kiêng, còn được biết đến với tên phổ thông là "thức ăn giảm cân" là các sản phẩm được sử dụng trong các chế độ ăn kiêng nhằm giảm lượng chất béo, carbohydrate hoặc đường được tiêu thụ trong cơ thể. Mục tiêu chính của việc sử dụng thực phẩm ăn kiêng là giảm cân, giảm mỡ.

Trong các sản phẩm ăn kiêng, ngũ cốc và hạt là một trong những lựa chọn hàng đầu, bởi chúng là nguồn cung cấp chất xơ giàu nhưng lại có ít hoặc không chứa tinh bột.

Xem thêm: Có nên cho thực phẩm nóng vào tủ lạnh hay không? Mẹo nhà bếp cực hữu ích cho chị em    

4. Các nhóm thực phẩm mang nhiều dưỡng chất

Trái cây 

Trái cây và quả mọng là những lựa chọn thực phẩm vô cùng quan trọng và phổ biến để duy trì sức khỏe tốt. Chúng không chỉ ngon miệng mà còn chứa nhiều dưỡng chất cần thiết cho cơ thể.

Đây không chỉ là những loại thực phẩm ngon miệng, bổ dưỡng mà còn rất tiện lợi để bổ sung vào chế độ ăn uống của bạn vì chúng dễ chế biến và đôi khi có thể ăn ngay.

Rau

Rau là một nguồn tuyệt vời của chất xơ, được cho là dồi dào nhất trên thế giới. Ngoài ra, chúng cũng cung cấp một loạt các chất khoáng và vitamin quan trọng khác. Điều đặc biệt là rau rất dễ thêm vào chế độ ăn hàng ngày của bạn và gia đình.

Các thực phẩm từ thịt

Thịt là một nguồn cung cấp thực phẩm vô cùng tốt và bổ dưỡng. Trong khi thịt bò giàu sắt, giúp tăng cường hồng cầu thì thịt ức gà chứa nhiều protein, giúp tăng cường cơ bắp.

Cá và hải sản

Các chuyên gia dinh dưỡng khuyến nghị rằng người trưởng thành nên tiêu thụ từ 224 đến 280 gram hải sản mỗi tuần, không chỉ vì hàm lượng protein mà còn vì hải sản chứa axit béo omega-3 như EPA và DHA, có lợi cho tim mạch.

Các loại hải sản như cá hồi, cá cơm có hàm lượng EPA và DHA cao hơn. Đồng thời, những loại hải sản này cũng ít chứa thủy ngân, làm giảm nguy cơ gây hại so với các loại hải sản khác.

Ngoài ra, một số nguồn protein như cá hồi và hải sản chứa các chất béo lành mạnh (axit béo omega-3) giúp hỗ trợ sức khỏe não và tim.

Quả hạch và các loại hạt

Những loại thực phẩm này không chỉ có vị giòn ngon mà còn cung cấp cho cơ thể những chất dinh dưỡng quan trọng, bao gồm magiê và vitamin E.

Quả hạch và các loại hạt thường không đòi hỏi quá nhiều công đoạn chế biến, và hiện nay chúng được bày bán rộng rãi trên thị trường, giúp bạn có thể dễ dàng mua và bổ sung vào chế độ ăn hàng ngày hoặc sử dụng như một loại thức ăn tươi ngon và bổ dưỡng.

Ngũ cốc

Ngũ cốc là một phần quan trọng trong chế độ ăn lành mạnh và cân bằng. Các loại thực phẩm ngũ cốc được làm từ lúa mì, lúa mạch, gạo, yến mạch, bột ngô và lúa mạch. Ví dụ như bánh mì, mì sợi, ngũ cốc ăn sáng, gạo lứt và thậm chí là bỏng ngô. Ngũ cốc cùng với trái cây, rau củ và sữa chứa carbohydrate, là nguồn năng lượng chính của cơ thể.

Theo chuyên gia dinh dưỡng, bạn nên ăn một phần tư đĩa ăn từ ngũ cốc. Trong đó, ít nhất một nửa phần ngũ cốc nên là ngũ cốc nguyên hạt như lúa mì nguyên hạt.

Ngũ cốc nguyên hạt là nguồn giàu magiê, các loại vitamin nhóm B và chất xơ, giúp giảm nguy cơ mắc bệnh tim mạch và tiểu đường, và hỗ trợ quá trình trao đổi chất.

Kết luận

Bài viết trên đây FPT Shop đã chia sẻ cho các bạn biết chi tiết về khái niệm thực phẩm là gì, tầm quan trọng của thực phẩm và các loại, các nhóm thực phẩm hiện nay.

Có thể thấy, thực phẩm đóng vai trò rất quan trọng trong việc cung cấp dưỡng chất, năng lượng, duy trì sức khỏe cho chúng ta. Chính vì vậy, bạn hãy bổ sung đầy đủ các nhóm thực phẩm để đảm bảo có những dưỡng chất cần thiết giúp cơ thể luôn khỏe mạnh và cân bằng.

Hy vọng bài viết hữu ích với bạn. Nếu bạn thấy bài viết hay, đừng quên chia sẻ cho mọi người cùng biết nhé.

Xem thêm:

• Ăn gì để tăng cân? 10 loại thực phẩm giúp bạn tăng cân nhanh chóng và hiệu quả trong thời gian ngắn nhất
• Gạo lứt đen - “Siêu thực phẩm" cho chế độ ăn lành mạnh với vô vàn giá trị dinh dưỡng

Để chế biến đa dạng thực phẩm khác nhau, đảm bảo dưỡng chất cho cả gia đình thân yêu, các sản phẩm điện gia dụng tiện lợi là không thể thiếu. Tại FPT Shop có đầy đủ sản phẩm gia dụng mới, chất lượng như nồi cơm điện, lò vi sóng, máy xay sinh tố, nồi chiên không dầu,... để người dùng có thể thỏa thích đến trải nghiệm, khám phá và mua sắm. Đặc biệt, tại FPT Shop luôn có giá tốt nhất dành cho người dùng, đến với FPT Shop ngay bạn nhé.

Tham khảo các mẫu nồi chiên không dầu giá tốt tại đây:

• Nồi chiên không dầu