Windows Server là gì và khác gì Windows tiêu chuẩn?

Nếu là người dùng máy tính thông thường, bạn có thể chỉ gặp các phiên bản Windows tiêu chuẩn dành cho người tiêu dùng. Nhưng bạn có biết rằng Microsoft còn phát hành toàn bộ dòng Windows Server tương ứng với mỗi lần ra mắt một phiên bản Windows mới?

Dưới đây chúng ta hãy xem xét sự khác biệt giữa Windows Server và Windows tiêu chuẩn thông thường. Windows Server bao gồm những gì, bỏ đi những gì và tại sao lại khác biệt như vậy.

Windows Server là gì?

Trong trường hợp bạn chưa bao giờ nghe nói về Windows Server, trước tiên chúng ta sẽ cùng tìm hiểu nó là gì. Về cơ bản, Windows Server là một dòng hệ điều hành mà Microsoft đặc biệt tạo ra để sử dụng trên máy chủ. 

Máy chủ là những cỗ máy cực kỳ mạnh mẽ được thiết kế để chạy liên tục và cung cấp tài nguyên cho các máy tính khác. Điều này có nghĩa là trong hầu hết các trường hợp, Windows Server chỉ được sử dụng cho doanh nghiệp.

Microsoft đã ra mắt Windows Server kể từ khi Windows Server 2003 ra mắt vào tháng 4 năm 2003. Tuy nhiên, ngay cả trước đó các phiên bản máy chủ của Windows đã có sẵn. Ví dụ, Windows NT 4.0 có sẵn cho cả máy trạm (để sử dụng chung) và phiên bản máy chủ.

Trong hầu hết mọi trường hợp, người dùng bình thường không cần quan tâm nhiều về Windows Server và cũng hiếm khi thấy được bán trên các shop hoặc vô tình tải xuống từ Microsoft khi bạn muốn tải phiên bản Windows tiêu chuẩn. 

Windows Server so với Windows thông thường: Khái niệm cơ bản

Nếu chỉ nhìn lướt qua, khó có thể phân biệt sự khác biệt giữa Windows Server và các phiên bản Windows bình thường. Màn hình nền trông giống nhau, thanh tác vụ, các biểu tượng trên màn hình và nút Start.

Mỗi bản phát hành Windows Server cũng sẽ tương ứng với một phiên bản Windows dành cho người dùng. Ví dụ Windows Server 2003 là phiên bản máy chủ của Windows XP. 

Các phiên bản hiện tại bao gồm Windows Server 2016 dựa trên Windows 10 Anniversary Update, Windows Server 2019 dựa trên phiên bản 1809 của Windows 10. Vì Windows Server và Windows chia sẻ cùng một cơ sở mã nên người dùng có thể thực hiện nhiều chức năng giống nhau trên cả hai. 

Bạn có thể tải xuống và cài đặt các chương trình như trình duyệt và trình chỉnh sửa ảnh trên Windows Server và nhiều tính năng cơ bản của Windows như Notepad cũng có mặt trên Windows Server.

Tuy nhiên, Windows Server và Windows Pro/Home có nhiều điểm khác biệt hơn là tương đồng. Chúng ta hãy xem xét một số trong số đó.

Windows Server bao gồm phần mềm quản lý doanh nghiệp

Vì Windows Server dành cho doanh nghiệp nên sẽ bao gồm nhiều phần mềm dành cho doanh nghiệp. Dưới đây là một số vai trò mà máy chủ có thể thực hiện nhờ các công cụ này:

• Active Directory: Đây là một dịch vụ quản lý người dùng cho phép máy chủ hoạt động như một bộ điều khiển miền. Thay vì mỗi người dùng đăng nhập vào một máy tính cục bộ, bộ điều khiển miền sẽ xử lý tất cả xác thực tài khoản người dùng.
• DHCP: Giao thức cấu hình máy chủ động là một giao thức cho phép máy chủ tự động gán địa chỉ IP cho tất cả các thiết bị trên mạng. Ở nhà, bộ định tuyến có thể xử lý điều này. Nhưng trong môi trường doanh nghiệp, nhân viên CNTT có thể tận dụng chức năng DHCP lớn hơn trong Windows Server.

• Tệp và lưu trữ: Có một máy chủ để lưu trữ mọi dữ liệu của công ty là một cách sử dụng phổ biến khác của Windows Server. Điều này cho phép lưu trữ những dữ liệu quan trọng ở vị trí trung tâm và cài đặt quyền để kiểm soát ai có thể truy cập tệp nào.
• Dịch vụ in: Nếu một doanh nghiệp có hàng chục máy in trong toàn bộ tòa nhà, sẽ mất nhiều thời gian để nhân viên CNTT cài đặt cấu hình riêng cho từng máy trạm mới. Cài đặt dịch vụ máy in cho máy chủ cho phép bạn dễ dàng ánh xạ máy in với máy tính và giảm bớt thời gian xử lý.

• Dịch vụ Windows Update: Thông thường, các doanh nghiệp không muốn tất cả các bản cập nhật Windows được thông qua ngay lập tức. Bằng cách thiết lập máy chủ làm bộ điều khiển Windows Update, bạn có thể định tuyến tất cả các bản cập nhật máy trạm thông qua máy chủ đó và định cấu hình các quy tắc cụ thể về cách chúng hoạt động.

Trên đây chỉ là một số vai trò máy chủ mà Windows Server có thể xử lý. Thông thường, một công ty sẽ có nhiều hơn một máy chủ và phân chia các vai trò trên trên nhiều thiết bị.

Tất nhiên Windows tiêu chuẩn sẽ không bao gồm những khả năng này. Dù bạn có thể cài đặt một số công cụ của bên thứ ba để sao chép một số chức năng này, nhưng sẽ không mạnh mẽ bằng.

Windows Server có ít hạn chế phần cứng hơn

Hầu hết mọi người không lo lắng về dung lượng RAM tối đa mà họ có thể lắp đặt trong máy tính của mình. Bản cài đặt Windows 10 Pro 64 bit hỗ trợ RAM lên đến 2TB. Tuy nhiên, phần lớn người dùng phổ thông chỉ sử dụng không quá 32GB trên hệ thống, vì vậy ngay cả việc lắp đặt RAM 1TB cũng là điều quá khó.

Nhưng bạn có thể tin rằng Windows Server hỗ trợ RAM lên đến 24TB, thậm chí có thể sử dụng tối đa tới 64 ổ cắm CPU, lớn hơn nhiều so với chỉ 2 ổ cắm mà Windows 10 Pro hỗ trợ.

Điều này nghe có vẻ vô lý, nhưng có những lý do chính đáng cho việc hỗ trợ phần cứng cao cấp này của Windows Server. Một máy chủ có thể cung cấp chức năng quan trọng cho hàng trăm người trong một doanh nghiệp, vì vậy có thể cấu hình rất mạnh với nhiều CPU và hỗ trợ RAM lớn.

Ví dụ một máy chủ chạy hàng chục máy ảo sẽ cần rất nhiều RAM để giữ cho tất cả chúng hoạt động trơn tru cùng một lúc. Điều này chỉ ra một yếu tố quan trọng khác của Windows Server đó là không phải lúc nào cũng chạy trên phần cứng vật lý. 

Một số doanh nghiệp có thể mua một vài máy chủ vật lý, sau đó chạy nhiều máy ảo (với Windows Server) trên chúng để xử lý các chức năng khác nhau.

Windows Server không bao gồm các tính năng ngoài

Windows Server vẫn giữ lại các tính năng dành cho người dùng như Command Prompt và các công cụ quản trị khác. Nhưng cũng loại bỏ rất nhiều tính năng chất lượng mà Windows 10 tiêu chuẩn đi kèm.

Ví dụ: Trong Windows Server 2016 và 2019, bạn sẽ không thấy Microsoft Store, Cortana và các tính năng Windows 10 mới khác. Thậm chí cũng không có các ứng dụng như Your Phone và ngay cả trên Windows Server 2019 phải tải ứng dụng Microsoft Edge riêng.

Hệ điều hành Windows Server cũng không cho phép đăng nhập bằng tài khoản Microsoft. Vì chúng được thiết kế để sử dụng cho doanh nghiệp, bạn không cần các công cụ hướng tới người dùng này trên hệ điều hành máy chủ.

Windows Server vẫn sử dụng Internet Explorer làm trình duyệt mặc định, nhưng cài đặt bảo mật hạn chế hơn nhiều so với bình thường. Điều này hoàn toàn có lý, vì nếu máy chủ bị xâm phạm sẽ là một thảm họa so với máy trạm.

Sự khác biệt về giá của Windows Server

Như bạn có thể mong đợi từ một sản phẩm hướng tới doanh nghiệp, Windows Server không hề rẻ và đắt hơn nhiều so với phiên bản Windows tiêu chuẩn nhưng có nhiều lựa chọn hơn.

Trang định giá Windows Server 2019 của Microsoft sẽ đưa ra các tùy chọn về những gì bạn có thể trả cho hệ điều hành này. Tùy thuộc vào số lượng người sẽ truy cập vào máy chủ, bạn cũng cần phải trả tiền cho CAL (Client Access Licenses) để sử dụng các dịch vụ một cách hợp pháp.

Các doanh nghiệp trước đây đã cài đặt Windows Server trên một máy chủ vật lý, máy chủ này có khả năng phần cứng lớn hơn nhiều so với máy trạm như đã đề cập ở trên. Tuy nhiên, bạn cũng có tùy chọn chạy Windows Server trên một dịch vụ đám mây như Microsoft Azure.

Điều này cho phép giảm bớt gánh nặng của việc duy trì một máy chủ vật lý cho một nhà cung cấp đám mây như Microsoft. Ngoài ra, điều này cho phép các công ty chia sẻ chi phí nâng cấp qua một gói đăng ký thay vì trả tất cả cùng một lúc cho một máy chủ vật lý mới. 

Cuối cùng, mặc dù Windows Server và Windows tiêu chuẩn chia sẻ mã chung và trông giống nhau, nhưng có mục đích sử dụng hoàn toàn khác nhau.

Các phiên bản dành cho người dùng phổ thông của Windows 10 được thiết kế để có khả năng sử dụng tối đa và không bao gồm phần mềm dành cho doanh nghiệp. Trong khi đó, Windows Server không quá chú trọng đến điều đó và chỉ có một mục đích là chạy nhiều dịch vụ một cách đáng tin cậy mà người dùng doanh nghiệp cần.