Bụi mịn là gì? Ảnh hưởng của bụi mịn đến cơ thể con người

Bụi mịn, bụi PM2.5, bụi PM1.0 hẳn là những cụm từ không còn xa lạ với tất cả chúng ta, nhất là khi tình trạng ô nhiễm không khí ngày càng đáng báo động như hiện nay. Loại bụi này thường có kích thước nhỏ đến siêu nhỏ, khi đi vào cơ thể dễ gây ra các căn bệnh liên quan đến hô hấp và nhiều ảnh hưởng khác. Bài viết hôm nay sẽ cùng các bạn tìm hiểu bụi mịn PM 1.0, PM2.5 và PM10 nhé!

Bụi mịn là gì?

Theo định nghĩa của Cục Bảo vệ Môi trường Hoa Kỳ, bụi mịn (gọi tắt là PM - Particulate Matter) là các phân tử vô cơ hoặc hữu cơ bay lơ lửng trong không khí, thường có nguồn gốc từ bụi, đất, bồ hóng, chủ yếu đến từ khói thông qua việc đốt cháy các loại nhiên liệu hữu cơ trong công nghiệp hay khói thải ra từ các phương tiện giao thông.

Bụi mịn là gì?

Kích thước của hạt bụi mịn rất đa dạng, từ những hạt có thể nhìn bằng mắt thường cho đến các phân tử nhỏ gần như vô hình. Đơn vị tính kích thước bụi mịn là micromet (µm), thường được viết là PM + X + µm. (Ví dụ: PM2.5µm).

Các loại bụi mịn phổ biến

Bụi mịn PM10

Là những hạt bụi có kích thước từ 2.5 - 10µm. Để tưởng tượng độ nhỏ của loại bụi này, hãy lấy kích thước của sợi tóc làm minh hoạ. Đường kính của sợi tóc chúng ta chỉ dao động từ 50 - 70 µm, thế nên bụi PM10 cũng rất khó để có thể thấy bằng mắt thường. Tuy nhiên, các hạt này chỉ tích tụ trên phổi nên mức độ gây nguy hiểm không cao bằng PM2.5.

Bụi mịn PM10

Bụi mịn PM2.5

Chắc hẳn trong số các bạn đã rất nhiều người từng nghe thấy cụ từ “bụi mịn PM2.5”. Vậy bụi mịn PM2.5 là gì? Đây là loại bụi có kích thước từ 1.0 - 2.5µm. Loại bụi mịn này được cảnh báo là nguy hiểm nhất bởi vì chúng có khả năng thâm nhập vào đường máu thông qua hoạt động hít thở. Ngoài ra, một số phân tử bụi PM2.5 vốn có độc tính nên khi thâm nhập sâu vào máu có thể gây ra nhiều căn bệnh nguy hiểm đến cơ thể của chúng ta.

Bụi mịn PM2.5

Bụi siêu mịn PM1.0

Gần đây, nhiều nhà khoa học đã phát hiện ra sự tồn tại của các phân tử được gọi là bụi siêu mịn (bụi PM1.0). Những hạt bụi này có kích thước nhỏ đến mức kinh ngạc (<1.0µm), chúng có thể tấn công phế nang một cách dễ dàng. Chính vì có kích thước nhỏ nên bụi siêu mịn PM1.0 có khả năng tác động mạnh lên tế bào hay ADN của cơ thể con người.

Bụi siêu mịn PM1.0 gây ảnh hưởng xấu đến sức khỏe

Bụi mịn gây tác động thế nào đến sức khỏe?

• Gây ra các bệnh liên quan đến hô hấp

Việc tiếp xúc lâu dài với không khí ô nhiễm sẽ dễ gây ra các bệnh liên quan đến hệ hô hấp như viêm phế quản, suy nhược chức năng của phổi, hen suyễn, thậm chí là ung thư phổi.

Bụi mịn gây bệnh về hô hấp

• Gây độc đến các hệ cơ quan khác

Hệ hô hấp là nơi “chịu trận” nặng nhất khi bị tác động bởi bụi mịn, trong khi các hệ cơ quan khác cũng bị ảnh hưởng không nhỏ, chẳng hạn như hệ thần kinh, hệ tuần hoàn, hệ sinh sản. Việc tiếp xúc lâu dài với bụi mịn có thể khiến các con đường chuyển hoá trong cơ thể bị rối loạn, dễ sinh bệnh.

Bụi mịn ảnh hưởng đến hệ thần kinh

• Ảnh hưởng đến tế bào và phân tử ADN

Trong quá trình tiếp xúc với các loại bụi mịn, cơ thể người sẽ sản sinh ra các gốc tự do. Đây chính là các mối nguy hiểm tiềm tàng tấn công tế bào và các phân tử quan trọng nhất của cơ thể như ADN. Tiếp xúc lâu dài với bụi mịn còn làm tăng nguy cơ bị đột biến, dễ hình thành các khối u ung thư.

Bụi mịn ảnh hưởng đến tế bào

• Ảnh hưởng đến sức khỏe trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ

Phụ nữ đang mang thai hoặc đang cho con bú nếu tiếp xúc thường xuyên với bụi mịn cũng có thể ảnh hưởng đến sức khỏe của thai nhi. Sau khi sinh ra, chúng có thể gặp các tình trạng như hụt cân, tự kỷ hay là suy nhược thần kinh.

Cách xem chỉ số bụi mịn theo khu vực

• Thông qua website

Bạn có thể xem chỉ số bụi mịn từng khu vực thông qua website của IQAir trên điện thoại hoặc máy tính. Qua đó, bạn sẽ cập nhật được các chỉ số theo thời gian thực, đồng thời có thể tham khảo bảng xếp hạng các khu vực ô nhiễm để có biện pháp hạn chế tác động từ bụi mịn.

Xem chỉ số AQI trên website IQAir

• Thông qua ứng dụng

Nếu muốn xem chỉ số bụi mịn đơn giản hơn, bạn có thể sử dụng các ứng dụng đo lường chỉ số ô nhiễm không khí như PAM Air hay AirVisual. 

Qua đây có thể thấy bụi mịn gây ảnh hưởng rất lớn đến sức khỏe con người nhưng nó lại tồn tại rất nhiều trong không khí mà chúng ta tiếp xúc hàng ngày. Chính vì thế, mỗi người cần phải tự trang bị cho mình những cách để bảo vệ bản thân và gia đình trước không khí ô nhiễm như sử dụng máy lọc không khí, đeo khẩu trang,...

Xem thêm: Bụi mịn 2.5 là gì? Nên mua máy lọc không khí nào lọc bụi mịn 2.5?