Use Case là gì? Tổng hợp các thành phần chính của bản vẽ Use Case

Use Case là gì? Một bản vẽ đơn giản nhưng lại sở hữu hàng loạt ý nghĩa vô cùng quan trọng trong lĩnh vực thiết kế. Nhờ có Use Case mà người dùng có thể hiểu, nhìn nhận và đánh giá nhiều đối tượng khác nhau. Để tìm hiểu thêm về loại bản vẽ thú vị này, mời bạn theo dõi bài viết được FPT Shop chia sẻ dưới đây. 

Định nghĩa Use Case là gì? 

Use case là một kịch bản mô tả cụ thể về cách mà một hệ thống, sản phẩm hoặc dịch vụ sẽ được sử dụng trong một tình huống hoặc ngữ cảnh nhất định. Use case giúp xác định các tác vụ cụ thể mà hệ thống hoặc ứng dụng cần thực hiện để đáp ứng nhu cầu của người dùng. 

Mỗi use case sẽ mô tả từng bước người dùng tương tác với hệ thống và kết quả mong đợi từ các hoạt động đó. Mục đích của việc sử dụng use case bao gồm:

• Xác định rõ ràng các yêu cầu của người dùng đối với hệ thống.
• Hiểu rõ quy trình và tương tác giữa người dùng và hệ thống.
• Hỗ trợ trong việc phân tích, thiết kế và kiểm thử hệ thống.
• Giúp cả nhóm phát triển và người dùng hiểu rõ về cách thức mà hệ thống sẽ được sử dụng trong các tình huống khác nhau.

Use case thường được sử dụng trong quá trình phân tích yêu cầu và thiết kế hệ thống. Mô hình bản vẽ đảm bảo tính chính xác và hiệu quả trong việc phát triển phần mềm hoặc các hệ thống thông tin khác.

Phân tích các thành phần có trong Use Case

Actor (người dùng)

Use case là một thành phần quan trọng, đại diện cho các bên tương tác trực tiếp với hệ thống, sản phẩm hoặc dịch vụ trong một kịch bản sử dụng cụ thể. Actor có thể là người dùng cuối, nhân viên, hệ thống khác hoặc bất kỳ bên nào khác liên quan đến hoạt động của use case.

Use Case

Use Case là một khái niệm quan trọng trong quá trình phân tích yêu cầu và thiết kế hệ thống. Cụ thể, một use case miêu tả một tình huống hoặc kịch bản tương tác giữa người dùng và hệ thống. Use case mô tả một chuỗi hành động mà một hoặc nhiều actor (người dùng hoặc hệ thống khác) thực hiện với mục tiêu nhất định.

Thông qua use case, chúng ta có thể hiểu rõ hơn về cách mà hệ thống sẽ được sử dụng trong các tình huống khác nhau. Mỗi use case sẽ liệt kê các bước cần thực hiện, các điều kiện tiên quyết và các kết quả cuối cùng mà người dùng mong đợi khi sử dụng hệ thống.

Ví dụ, một use case "Đặt hàng trực tuyến" có thể liệt kê các bước từ việc chọn sản phẩm, thêm vào giỏ hàng, điền thông tin thanh toán và cuối cùng là xác nhận đơn hàng. Qua đó, use case này sẽ mô tả chi tiết về cách thức mà người dùng tương tác với hệ thống để hoàn thành quá trình đặt hàng.

Communication Link

Mỗi use case sẽ định nghĩa các actor (người dùng hoặc hệ thống khác) tham gia vào quá trình tương tác để hoàn thành mục tiêu cụ thể. Actor sẽ thực hiện các hành động cụ thể trong use case để đạt được kết quả mong đợi.

Khi xác định actor trong một use case cần dùng đến liên kết Communication link. Chúng ta có thể hiểu rõ hơn về vai trò của họ trong quá trình sử dụng hệ thống, sản phẩm hoặc dịch vụ. Việc kết nối giữa actor và use case giúp đảm bảo rằng tất cả các bên liên quan đều được xác định và mô tả cụ thể trong quá trình tương tác.

Kết nối Communication link có tác dụng lớn trong việc tìm hiểu sự tương tác giữa người dùng và hệ thống. Từ đó tạo ra một mô hình tương tác chính xác và hoàn chỉnh.

Boundary of system

Phạm vi xảy ra của Use Case hay còn gọi là "Boundary of the system". Đây là một định nghĩa rõ ràng về các giới hạn hoặc ranh giới của use case. Bạn có thể hiểu điều này có nghĩa là giới hạn các tương tác giữa người dùng - hệ thống. Điều này nhằm xác định rõ ràng những gì nằm trong và ngoài phạm vi của use case.

Việc xác định phạm vi giúp người dùng tránh những lỗi sai và xác định rõ ràng về những yêu cầu cụ thể của use case. Phạm vi của công cụ cũng có thể bao gồm các hệ thống, dịch vụ hoặc phần mềm bên ngoài mà use case tương tác. Việc xác định rõ ràng về phạm vi giúp trong việc thiết kế và triển khai hệ thống một cách hiệu quả. Đồng thời đảm bảo rằng use case đang tương tác với hệ thống theo cách chính xác.

Relationship

Những quan hệ trong Use Case bao gồm ba phần chính là Include, Extend và Generalization. Các yếu tố này mô tả mối quan hệ giữa các use case trong hệ thống. Từ đó tạo ra một cấu trúc logic và hiểu rõ hơn về cách mà chúng tương tác với nhau.

Include

Quan hệ Include được sử dụng khi use case cần thực hiện một chức năng cụ thể đã được miêu tả. Use case bao gồm nhiều mối tương tác khác nhau giữa các thành phần. Nhân tố này làm giảm sự lặp lại và tăng tính tái sử dụng của các chức năng trong hệ thống.

Extend

Quan hệ Extend mô tả một tình huống mà một phần của use case có thể được mở rộng với các chức năng bổ sung. Tuy nhiên, quá trình tương tác không ảnh hưởng đến những nhận tố khác. Điều này cho phép người dùng linh hoạt trong việc mở rộng các tính năng trong hệ thống.

Generalization

Quan hệ Generalization thể hiện mối quan hệ kế thừa giữa các use case. Một use case kế thừa nhiều thông tin hoặc tiện ích từ một use case khác. Use case “con” kế thừa, mở rộng hoặc điều chỉnh tính năng của Use case “cha” để đáp ứng nhu cầu sử dụng cụ thể.

Tìm hiểu phương thức đặc tả Use Case

Để đặc tả một Use Case, chúng ta cần mô tả chi tiết các tương tác và kịch bản sử dụng cụ thể mà các actor sẽ thực hiện để đạt được mục tiêu trong hệ thống. Cách mô tả Use Case thường bao gồm các phần sau:

• ID và Tên Use Case: Xác định một ID duy nhất cho use case cùng với tên gọi mô tả rõ ràng chức năng cụ thể.
• Mô tả tóm tắt: Cung cấp một tóm tắt ngắn gọn về mục tiêu của use case và các tình huống sử dụng.
• Các actor chính và sự tương tác: Liệt kê tất cả các actor và mô tả cụ thể về việc họ tương tác với hệ thống trong use case này.
• Tiền điều kiện: Mô tả tình huống ban đầu và điều kiện tiền đề cần có để use case bắt đầu.
• Các bước hoạt động cụ thể: Mô tả chi tiết từng bước mà các actor thực hiện để hoàn thành use case.
• Post-conditions: Xác định các điều kiện và trạng thái mà hệ thống sẽ ở sau khi use case hoàn thành.
• Luồng chính và luồng thay thế: Mô tả các kịch bản chính và các trường hợp có thể xảy ra trong quá trình thực hiện use case. Bao gồm cả luồng chính và luồng thay thế.
• Dữ liệu đầu vào và đầu ra: Xác định các dữ liệu mà các actor sẽ cung cấp hoặc nhận được từ use case.
• Các yêu cầu phi chức năng: Các yêu cầu không liên quan đến chức năng, như yêu cầu bảo mật, hiệu suất, tính khả dụng, và hạn chế khác.
• Các yếu tố liên quan khác: Bao gồm bất kỳ yếu tố nào khác liên quan đến use case, chẳng hạn như giao diện người dùng, thông tin bảo mật, hoặc các ràng buộc kỹ thuật khác.

Những sai lầm cần tránh khi vẽ Use Case

Khi vẽ Use Case, có một số sai lầm phổ biến mà người ta thường mắc phải. Dưới đây là một số sai lầm thường gặp:

Sơ đồ Use Case quá đơn giản hoặc quá phức tạp 

Sơ đồ Use Case quá đơn giản có thể bỏ sót các tương tác quan trọng hoặc không hiển thị đầy đủ các chức năng của hệ thống. Ngược lại, sơ đồ quá phức tạp có thể trở nên khó hiểu và không thể thực hiện.

Thiếu sự tập trung vào người dùng (actor) và mục tiêu chính 

Sơ đồ Use Case nên tập trung vào tương tác giữa người dùng và hệ thống. Thế nhưng nhiều khi người vẽ chỉ tập trung vào các chức năng kỹ thuật hoặc thiếu tập trung vào nhu cầu khác.

Chức năng không rõ ràng hoặc trùng lặp

Trong quá trình sử dụng Use Case có thể xảy ra tình trạng chức năng không được phân loại rõ ràng. Một chức năng được thể hiện ở nhiều use case khác nhau. Đây là vấn đề mà nhiều người dùng chưa hiểu rõ Use Case là gì thường mắc phải. 

Không liên kết chặt chẽ với các yếu tố yêu cầu

Sơ đồ Use Case cần phải liên kết chặt chẽ với các yếu tố khác. Điển hình như mô tả yêu cầu, sơ đồ lớp và mô hình dữ liệu. Tiêu chuẩn này được áp dụng nhằm đảm bảo tính đồng nhất và toàn diện trong phân tích.

Chưa cập nhật và xem xét sơ đồ thường xuyên

Sơ đồ Use Case cần được cập nhật, xem xét thường xuyên để phản ánh đúng nhu cầu và tiến độ của dự án. Để tránh sai lầm này, người vẽ cần phải chú ý đến việc cân nhắc và phối hợp cẩn thận giữa những yếu tố khác nhau trong quá trình thiết kế hệ thống.

Hướng dẫn xây dựng một Use Case hoàn chỉnh

Quá trình xây dựng một Use Case hoàn chỉnh thường bao gồm các giai đoạn sau:

Thu thập yêu cầu và thông tin

• Đầu tiên, cần phải thu thập yêu cầu từ người dùng và các bên liên quan để hiểu rõ mục tiêu và yêu cầu của use case. 
• Điều này có thể được thực hiện thông qua cuộc họp, giao tiếp trực tiếp với người dùng hoặc qua tư duy phân tích.

Xác định các actor chính

• Xác định tất cả các actor (người dùng, hệ thống khác, hoặc bên thứ ba) mà sẽ liên quan đến use case
• Mô tả chi tiết các tương tác mà mỗi actor sẽ thực hiện với hệ thống. Điều này bao gồm việc xác định các bước cụ thể và dữ liệu liên quan.

Phân loại các use case

• Tùy thuộc vào mức độ chi tiết và phạm vi có thể phân chia các use case thành các mức độ khác nhau để dễ quản lý và hiểu rõ.
• Đối với mỗi use case, cần phải mô tả các luồng chính mà dự kiến sẽ diễn ra, cũng như các luồng thay thế mà có thể xảy ra dưới các điều kiện khác nhau.

Xác định dữ liệu đầu vào và đầu ra

• Xác định dữ liệu mà các actor sẽ cung cấp hoặc nhận được trong quá trình thực hiện use case.
• Sau khi mô tả use case, quá trình kiểm tra và phản biện là cần thiết để đảm bảo tính chính xác và hoàn thiện của use case.
• Cuối cùng, cần phản hồi từ người dùng hoặc các bên liên quan để đảm bảo rằng use case phản ánh đúng nhu cầu và yêu cầu của họ.

Tạm kết

Use Case là gì? Câu hỏi vỏn vẹn chỉ có 4 từ nhưng đã mang đến rất nhiều kiến thức cần học hỏi. Hy vọng những chia sẻ từ FPT Shop đã giúp bạn đọc hiểu hơn về công cụ bản vẽ này. Người dùng có thể tận dụng Use Case trong quá trình cải tiến kiến trúc một cách hiệu quả hơn. 

Mời bạn xem thêm: 

Ebay là gì? Mách bạn 5 tips bán hàng trên ebay hiệu quả dành cho người mới bắt đầu

Giải đáp Disclaimer là gì? Sử dụng Disclaimer trên Website nhằm mục đích gì?

Bên cạnh đó, FPT Shop còn cung cấp nhiều loại máy tính xách tay chính hãng và hàng gia dụng chất lượng. Bạn có thể xem thêm nhiều sản phẩm giá tốt để phục vụ nhu cầu sử dụng trong cuộc sống hằng ngày. 

Laptop